امروز 11 مرداد برابر با سالگرد شهادت شیخ فضل‌الله نوری است. به همین مناسبت مروری داریم بر سه کتاب «تاریخ مشروطه ایران» تالیف احمد کسروی، «تاریخ انقلاب مشروطیت ایران» اثر مهدی ملک‌زاده و «آخرین آواز قو» نوشته علی ابوالحسنی (منذر) درباره این واقعه. جنبش مشروطه نخست از همفکری روشنفکران و روحانیون در کنار هم رقم خورد جنبشی که سعی داشت تا در شکل‌گیری عدالت نقشی متمایز به عهده گیرد که به نظر می‌رسد در گام نخست با قلع و قمع کسانی که به برخی وجوه آن انتقاد صریح داشتند به سوی هویتی غیر ایرانی پیش رفت و با دار زدن شیخ فضل‌الله نوری لکه‌ای سیاه برکارنامه خود به‌جا گذاشت. 

امروز 11 مرداد برابر با به‌ دار آویختن شیخ فضل‌الله نوری پس از فتح تهران به دست نیروهای مشروطه‌خواه است؛ جنبشی که نخستین افعالش چیزی جز خشونت و حذف فیزیکی مخالفان و منتقدان نبود. به دار آویختن شیخ فضل‌الله دامان جنبش مشروطه را ننگین کرد و به قول جلال آل احمد «استیلای غربزدگی» تنها توجیه این واقعه است.